«Мұрағаттық қызмет ақпараттандыру үдерісінде»
Елбасы Н.Назарбаетың «Қазақстан – 2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты халыққа жолдаған Жолдауында: «Біз өзіміздің ұлттық мәдениетіміз бен дәстүрлерімізді осы әралуандығымен және ұлылығымен қосып, қорғауымыз керек, мәдени игілігімізді бөлшектеп болса да жинастыруымыз керек», - деп атап көрсеткендей, ұлттық мәдениетімізді сақтап, келер ұрпаққа табыстау елдік мұратымыз болмақ. Себебі өткен тарихымызды тек ұлттық құндылықтар ғана ұғындырады. Ал сол мәдениет саласын дамытуды қазіргі кездегі экономика, әлеуметтік саламен қатар алып жүруіміз керек. Біздің қоғамда әртүрлі мәдени элементтер бір-бірімен біріккен және бірін-бірі толықтырып тұрады, біріне-бірі нәр береді. Бұл тұрғыдан алып қарағанда, мәдениет саласындағы мұрағат ісін ақпараттандыру өте маңызды рөлге ие.
Ақпараттық қоғамды қалыптастыру – елді әлеуметтік-экономикалық дамытудың ажырамас бөлігі болып табылады.
Кітапханаларда, мұражайларда, мұрағаттар мен өзге де мәдениет ошақтарында шоғырланған ақпараттық материалдар аталған үдерісте маңызды рөлге ие.
Халықаралық тәжірибеден көріп отырғанымыздай, соңғы уақытта мәдениет саласын ақпараттандыруға, ақпараттық коммуникациялар технологиясы негізінде мәдени мекемелердің жаңа қызметтерін дамытуға, мәдени және ғылыми мұраны сандау және оған ашық қолжетімділікті ұсынуға, электрондық кітапханаларды құруға баса назар аударылуда.
Бүгінгі таңда қоғамның материалдық және рухани өмірін бейнелейтін тарихи жинақталған және үнемі толықтырылып отыратын мәдени мұрамыздың бірі – мұрағаттық құжаттар қоры болып табылады.
Елбасымыз Н.Назарбаев «Қазақтың бүкіл тарихы – бірігу тарихы, тұтастану тарихы» деген еңбегінде: «...Осынау дүбірлі дүниеден өзіңді мойындатудың сенімді жолы – тағылымды тарихың, озық ғылымың, өрелі мәдениетің. Енді ойдың шідері алынды. Мұрағаттар ашылды. Құпия қорларға дейін мүмкіндік бар. Алаңдайтын ештеңе жоқ. Жазыңыздар, жариялаңыздар», – деген болатын. Мұрағаттың негізгі қызметі – рухани және білімді орта дамыту, елдің мәдени мұрасын зерттеу, сақтау, қалпына келтіру және тиімді пайдалануға бағыттау.
Осы басты мақсатты орындауға бірқатар заң нормалары қабылданып, сол арқылы жалпы қоғамдық сипатта шаралар жасалып, қолданысқа енгізілу үстінде.
Құжаттық ақпаратты жедел және көпқырлы іздестіруге, "электронды үкімет" жағдайында жұмыс істеу талаптарына сәйкес заңды және жеке тұлғаларға кеңес беру және олардың сұрау салуларын орындау кезінде көрсетілетін мұрағаттық анықтамалар дайындау қызметі қолданылып, бірыңғай автоматтандырылған деректер базасына енгізу жұмыстары қарқын алып келеді.
Соның бір мысалы ретінде біздің Батыс Қазақстан облыстық мемлекеттік мұрағатында жүргізіліп жатқан жұмыстарды атап кетуге болады.
Мекемеде e-gov.kz Үкіметтік порталы және «Мұрағаттық анықтамаларды беру» электронды қызмет түрінде бағдарламалар қолданылады.
Ақпараттандырудың тағы бір қомақты бөлігі жинақталған, сақталған және өңделген көне құжаттар мен мәліметті дәл сол қалпында электронды түрге көшіру жұмысы орындалуда. Көптеген сұрау салынған ақпараттың тез әрі уақтылы жеткізілмеуі, сонымен қатар ұзақ уақыт сақталған кейбір құжаттардың, газеттердің физикалық жағынан ескіруі күн санап бұл ақпараттандырудың осы бөлігіне деген қажеттілікті туындатып отыр.
Сонымен қатар, қазіргі кезде мұрағатымызда орны толмас аса құнды мұрағаттық құжаттарды сақтап қалу мақсатында сандау жұмыстары жүргізілу үстінде.
Айрықша атап кететін болсақ, күні бүгін мұрағат қызметкерлерімен қор тізімінің 100%-ы мен тізімдеме тізілімінің 100%-ы және барлық тізімдеменің 20%-ы орындалып отыр.
Үстіміздегі жылы сандау жұмысы жүргізілуі барысында аса құнды, бірегей құжат болып табылатын атақты дивизия қолбасшысы В.И.Чапаевтың бұйрығы мен қолының түпнұсқасы, Жайық революционерлік комитеті төрағасының 1919 жылдағы Алашордалық қырғыздық топтың әміршісіне жазған хатының түпнұсқасы, ұлттық комиссияның мәдени-ағарту бөлімшесінің меңгерушісі Сахиб-гирей Арганчаевтың өз қолымен жазған тіркеу парақтың түпнұсқасы, Ұлы Отан соғысы жылдары біздің облысымызға эвакуацияланған кәсіпорындардың қоныс аударуы туралы деректері, Жұбан Молдағалиевтің Орал қаласының Әдебиет мұражайында түскен суреті мен Бибігүл Төлегенованың 1980 жылы Орал қаласында өткен концерттік бағдарламасында ән шырқаған кездегі суреттері сканерленді.
Осындай мұрағат ісін толық ақпараттандырумен қамту секілді бірқатар жұмыстар Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаевтың Жолдауында нақты тапсырған міндеттерін орындау бағытында, көнеден келе жатқан тарихи ерекше маңызы бар мәдени байлығымызды бәз қалпында келешек ұрпаққа аманат ету үшін жүргізіліп отыр. Сол себепті біз «Өткен тарихымызды қастерлеу арқылы, бүгінгі болашағымызды баянды етеміз!».
Николай дивизиясы бастығы В.Чапаевтың бұйрығы. 30 қазан 1918 жыл. Түпнұсқа.
БҚО ММ. 7 қор.
Зерттеушілермен жұмыс және ақпараттық технологиялар бөлімінің аға маман-мұрағатшысы Г.Сагинова
