ҚР Конституциясының 20 жылдығына орай мұрағаттық газеттер түптемесінен жиналған мақалалар көрмесі
Бiз, ортақ тарихи тағдыр бiрiктiрген
Қазақстан халқы, байырғы қазақ жерiнде
мемлекеттiлiк құра отырып,
өзiмiздi еркiндiк, теңдiк және татулық
мұраттарына берiлген бейбiтшiл азаматтық
қоғам деп ұғына отырып,
дүниежүзiлiк қоғамдастықта лайықты орын
алуды тiлей отырып,
қазiргi және болашақ ұрпақтар алдындағы
жоғары жауапкершiлiгiмiздi сезiне отырып,
өзiмiздiң егемендiк құқығымызды негiзге
ала отырып
осы Конституцияны қабылдаймыз
Биыл Ата-Заң Концтитуциямыздың қабылданғанына 20 жыл .
Осы оқиғамен байланысты Сіздің назарларыңызға БҚО мемлекеттік мұрағатында сақтауда тұрған газет материалдарында жарияланған Конституцияның туған күніне қатысты үздік мақалалар жинағын ұсынамыз.
Конституция латын тіліннен (constitutio) – заң, тұрақтылық деген маңынаны білдіреді.
1990 жылы 25 қазаңда «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Декларация қабылданды, ал 1991 жылы 16 желтоқсанда біз өз егемендімізді, тәуелсіздігімізді алдық. 28 қантарда 1993 жылы Қазақстан Республикасының Жоғарғы кеңесінің тоғызыншы сессиясында дербес, тәуелсіз мемлекеттің тұнғыш Конституциясы қабылданды. 1995 жылы 30 тамызда бүкіл халықтық референдумда бүгінгі азаматтарымыз өмір сұріп жатқан Қазақстан Республикасының Конституциясы қабылданды.
Конституция – мемлекеттің, оның ішінде қоғамның тынысын, елдің қатынасын реттейді. Мемлекет, қоғам әрдайым заңсыз болған емес. Сондықтан адам үшін маңызды заңның бірі Ата заңымыз Конституция. Көптеген елдер оқу орындарында Конституцияны басты пәнінің бірі етіп оқытады. Заң сыйламайтың, білмейтін маман ертең еліне қызмет ете алмайды, пайда келтірмейді.
Осылайша, дүниеге келген Конституция тәуелсіз мемлекет ретінде дамуымызға даңғыл болып, елдің бетке алған бағдарының тұтастай бөлігін қамтып отыр десе де болады. Алайда, заман ағымына қарай Негізгі заңымыздың өзгеріске ұшырауын да ешкім жоққа шығара алмасы анық. Дегенмен, қазіргі һәм өмір бойғы басты міндетіміз – Қазақстан Тәуелсіздігінің тірегіне айналған Конституцияны қатаң ұстану. Яғни, басты талап – Ата Заңымыз, Конституцияны құрметтеп қорғау, ал оның маңыздылығын жоғалтпай сақтау республикамыздың әрбір азаматының міндеті мен парызы болуы тиіс.
Тұңғыш Президенттің өзі бастама әрі ынталылық жасап, сол кездері Еуропа мен Азияның, Солтүстік және Латын Америкасының барлығы 20-дан астам дамыған және дамушы елдерінің конституцияларын зерттеп, саралап, зерделеп шықты. Сосын 1994 жылы өз қолымен Әділет министрлігіне жаңа конституцияның жобасын тапсырған болатын. Нақ осы үлгі-жоба бүгінгі Ата заңымыздың негізін қалаған еді. Ендеше, 1995 жылы қабылданған Конституцияның да басты авторы – Қазақстан халқы мен оның Тұңғыш Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаев деп толық сеніммен айтуға болады.
Республикалық және облыстық газет тігіндісінен ҚР Конституция туралы мерейтойлық мақалаларының топтамалары
| 1 | Конституция жобасы бүкілхалықтық талқылауға. Облыс әкімінің баспасөз қызметі. | «Орал өңірі», № 76, 1995 жыл 8 шілде, 139-б. | көру |
| 2 | 30 тамыз – Бүкілхалықтық референдум. Жаңа Конституция – болашаққа даңғыл жол. | «Орал өңірі», №95, 1995 жыл, 22 тамыз, 177-б. | көру |
| 3 | Ардақ тұтарымыз Ата заң. Оралбай Әбдікәрімов. ҚР Парламенті Сенатының Төрағасы. | «Орал өңірі», № 72, 2000 жыл, 30 тамыз, 210 сыртқы бет. | көру |
| 4 | Адам атын асқақтатқан Ата Заң Қазақстан Конституциясына 5 жыл. Бұлытбай Мамытов, облыс прокуроры, аға заң кеңесшісі. | «Орал өңірі», № 72, 2000 жыл, 30 тамыз, 212-б. | көру |
| 5 | Ел тірегі – Ата заң. Есқайрат Хайдаров, М.Өтемісұлы атындағы БҚМУ-дың саясаттану және әлеуметтану кафедрасының оқытушысы, аспирант. |
«Орал өңірі», № 104-105, 2005 жыл, 30 тамыз, 208-б. |
|
| 6 | Бұл Конституцияға алғыс айтуға тиіспіз. «Егемен Қазақстанның» тілшілер тобы. | «Егемен Қазақстан», №201, 2005 жыл, 1 қыркүйек, 65,66-б. | |
| 7 | Конституция – әр азаматтың әлеуметтік қамсыздандыру кепілі. Алмас Құрманов, «Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры» АҚ президенті. |
«Егемен Қазақстан», № 342-343, 2010 жыл, 24 тамыз, 51 сыртқы бет. |
|
| 8 | Президенттің төл перзенті. Махмұт Қасымбеков, ҚР Президенті Кеңсесінің бастығы. |
«Егемен Қазақстан», № 348-350, 2010 жыл, 27 тамыз, 73, 73 сыртқы бет. |
|
| 9 | 30 августа – все на референдум. Документ, определяющий судьбу страны. (КазТАГ) | «Приуралье», № 87, 3 августа 1995 года, с.132. | көру |
| 10 | Нурсултан Назарбаев: Народ сам определил собственную судьбу. (КазТАГ) | «Приуралье», № 99, 2 сентября 1995 года, с. 156. | көру |
| 11 | В областной администрации. Западноказахстанцы сказали «да» новой Конституции. Пресс-служба главы администарции (акима) области | «Приуралье», № 100, 5 сентября 1995 года, с. 158. | көру |
| 12 | Конституция начинает жить. (КазТАГ) | «Приуралье», № 102, 9 сентября 1995 года, с. 162. | көру |
| 13 | 15 лет Конституции РК. Основной Закон казахстанцев. Мырзагали Мухамбетов, профессор Западно-Казахстанского инженерно-технологического университета |
«Приуралье», № 90, 17 августа 2000 года, с. 110 оборот. |
|
| 14 | К 15-летию Конституции РК. Главный принцип государственности. Жумабек Бусурманов, директор ГУ «Институт законодательства РК», профессор. |
«Казахстанская правда», №223, 24 августа 2010 года, с.143. |
|
| 15 | Залог процветания и стабильности. Асия Мухитова, начальник департамента юстиции ЗКО, член НДП «Нур Отан». |
«Приуралье», №94, 26 августа 2010 года, с.135 оборот. |
24.08.2015
